ТЕМУРИЙЛАР ДАВРИ БОҒЛАРИНИ ЎРГАНИШ  АСОСИДА ЎЗБЕК МИЛЛИЙ БОҒИНИ ЯРАТИШНИНГ МЕЪМОРИЙ ДАСТУРИ

Ахтам Синдарович Уралов; Баҳром Баҳодирович Мустаев

Ахтам Синдарович Уралов меъморчилик фанлари доктори, профессор, Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд давлат архитектура -қурилиш университети.
Баҳром Баҳодирович Мустаев 1-босқич докторант (DSc),Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд давлат архитектура-қурилиш университети.

Keywords: Амир Темур ва Темурийлар даврининг чорбоғлари, Бобур ва Бобурийларнинг Қобул, Шимолий Ҳиндистон ва Покистонда яратган боғлари, ўзбек миллий боғи, меъморий дастур, иккинчи ошён (ярус), боғнинг семантикаси ва атрибутлари.

Abstract

. Мақолада ўзбек миллий боғини яратишнинг меъморий дастурини ишлаб чиқиш мақсадида Амир Темур ва Темурийларнинг Самарқанд ва Ҳирот шаҳарларида ҳамда Бобур ва Бобурийларнинг Қобул, Шимолий Ҳиндистон ва Покистонда яратган боғлари, боғ-паркчилик санъати ва амалиётига хос бўлган «Чорбоғ» услуби кенг таҳлил қилинган. Ана шундай исломий маданиятни комплекс илмий таҳлил қилиш асосида ўзбек миллий боғини яратишнинг меъморий-режавий ва ландшафт ечимлари, мазкур боғни ташкил қилишнинг асосий тамойиллари, ўзбек миллий боғининг семантикаси ва атрибутлари, боғнинг кўнгил очар, истироҳат, маиший хизматлар, маданий-маърифий функцияларини ташкиллаштириш, боғнинг янги атрибути–“иккинчи ошёни”ни лойиҳалаш бўйича тавсия ва таклифлар берилган. Чунки, айнан шу Чорбоғ услуби ўрта асрларда иссиқ ва қуруқ иқлимли Эрон ва Марказий Осиё халқларининг боғ-паркчилик фалсафаси ҳақидаги тафаккури ва боғлар қурилиши амалиётига мос услуб ҳисобланган. Мақолада ана шундай тафаккур ва илмий-методик услуб асосида ўзбек миллий боғини яратишнинг меъморий дастури ишлаб чиқилган.

References

1. Рандхава М. Сады через века. – Москва: Знание, 1981.
2. Рахимов К.Д., Уралов А.С. Шарқ мамлакатларининг боғ–парк санъати.–Тошкент: Sano-standart, 2014.
3. Уралов А.С., Садиқова С.Н. Ўрта Осиё анъанавий “Чорбоғ” услуби ва замонавий боғ–парк санъати.–Тошкент: San`at, 2012.
4. Алимов Ў. Ўрта асрларда Мовароуннаҳрда боғчилик хўжалиги тарихи. – Тошкент: Фан, 1984.
5. Беренстрен В. Империя Великих Монголов/ Linde imperiale des grands moghols. –Москва: АСТ, 2005.
6. Пугаченкова Г.А.Среднеазиатские са¬ды и парки ХV в. // Из художественной сок¬¬ровищницы Среднего Востока. – Ташкент: Изд.литературы и искусства имени Гафуря Гуляма, 1987.
7. Садиқова С.Н. Садово–парковое искусство Бабуридов.–Ташкент, 2015.
8. Кларк Э. Исскуство исламского сада.// Пер. с англ.–Москва: “Ниола–Пресс”, 2008.
9. Қуръони Карим. Таржима ва изоҳлар. Муаллифи Алоуддин Мансур.–Тошкент, 1992.
10. Булатов М.С. Сады и парки Те¬мура и Темуридов. – Т.: Маскан журнали, №2. 1993.
11. Sajjad Kausar, Michael Brand, James L. Wescoat. “Shalimar Garden Lahor. Landscape, Form & Meaning.”1990. Pakistan.